Işıl Kasapoğlu
1954 yılında İstanbul’da doğdu. Galatasaray Lisesi’nde okuduğu yıllarda tiyatroya başladı. Aynı zamanda yine o yıllarda İstanbul Şehir Tiyatroları’nda maaşlı olarak çalışmaya başladı. On altı yaşında Onat Kutlar ile tanıştı; onun sayesinde radyo oyunları yazmaya başladı.
O yıllardan bu zamana kadar 130’a yakın oyun sahneledi.
Liseyi bitirdikten sonra Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dramaturji bölümünü kazandı. Bölüme daha fazla devam etmeden endüstri tasarımı bölümüne geçti. Bu bölümü de yarım bırakarak sonrasında da hukuk fakültesine girdi. Bütün bu bölümleri yarım bırakarak 1977 yılında Paris’e tiyatro okumaya gitti. 1981 yılında Paris Sorbone Üniversitesi Tiyatro Bölümü’nü bitirdi.
Okul yıllarında Mehmet Ulusoy ile birçok oyunda çalıştı. Mehmet Ulusoy yönetimindeki Nazım Hikmet’in “Benerci Kendini Niçin Öldürdü”, Dario Fo’nun “Patronun Ölümü”, F.Rabelais’in “Pantagruel”, N.Gogol’ün “Ölü Canlar” oyunlarında asistan olarak görev aldı. Birçok oyunda da ışık, ses, dekor, aksesuar gibi alanlarda görev aldı. Profesyonel iş hayatında okul yıllarındaki bazı oyunlar haricinde hiç oyunculuk yapmadı. Hatta tiyatronun yönetmenlik dışında hiçbir alanıyla ilgilenmedi.
1982 yılında Chaillot Tiyatrosu’nda yönetmenlik dünyasına ilk adımını attı. 1983 yılında Paris’te Theatre a Venir’i kurdu. Avrupa’nın birçok ülkesine turneler düzenledi.
Yazdığı “Bir Varmış Bir Yokmuş” adlı oyununu 1984 yılında Paris Challiot Devlet Tiyatrosu’nda, “Nasrettin Hoca” adlı oyununu da 1985 yılında kendi tiyatrosunda sahneledi. 1986’da yine Paris Challiot Devlet Tiyatrosu’nda “Rock a Fils” adlı oyununu; Theatre a Venir’de “Zaman İçinde Zaman” oyununu sahneledi. Aynı yıl yine kendi tiyatrosunda R. Soudee’in yazdığı “Grimmoire de Grimm” oyununu yönetti.
1987 yılında Türkiye’de İstanbul Şehir Tiyatroları’nda, ilk profesyonel oyununu, C. Goldoni’ nin “İki Efendinin Uşağı” nı yönetti. Sonrasında Paris’e dönerek 1988’de Theatre a Venir’de B. Erenus’un “Misafir” oyununu, 1989’da S. Wenström’ün yazdığı ve Zeynep Avcı’nın uyarladığı “Benim Küçük Üçkağıtçım” oyununu yönetti. 1988 yılında tiyatrodan çok farklı olarak Zeynep Avcı ile beraber senaryosunu yazdığı “Ponente Feneri” adlı film gösterime girdi.
1990 yılında ülkesine döndü. İstanbul Şehir Tiyatroları’nda W. Shakespear’in “Kral Lear”; 1991 yılında ise N. Gogol’ün “Müfettiş” oyununu sahneledi. Aynı yıl Gülriz Sururi Tiyatrosu’nda Gülriz Sururi’nin yazdığı “Tiyatrocu” isimli oyunu yönetti.
1992 yılında tekrar Paris’e gitti ve Theatre de Cluny’da R. Duncan’ın “Abelard ve Heloise” oyununu; Theatre Guichet Montparnasse’de de H.Pinter’in “Bir Tek Daha” oyunlarını yönetti. Ertesi yıl Bakırköy Belediye Tiyatrosu’nda Aristophanes’in “Barış” oyununu yönetti. 1994 yılında tamamen ülkesine döndü ve rejilerine burada devam etti.
1994 yılında Diyarbakır Devlet Tiyatrosu’nda W. Shakespeare’in “Macbeth” ve Orhan Asena’nın “Korku” oyununu sahneledi. Aynı yıl Trabzon Devlet Tiyatrosu’nda yine W. Shakespeare’in “Venedik Taciri” oyununu sahneledi. Aynı yıl aynı kurumda aynı yazarın “Onikinci Gece” adlı oyununu da sahneledi. Bu iki klasik oyunun arasında Tiyatro Stüdyosu’nda Turgay Nar’ın “Çöplük” oyununa da hayat verdi. 1996 yılında Tilbe Saran ve Cüneyt Türel ile birlikte Aksanat Prodüksiyon Tiyatrosu’nu kurdu ve R. Duncan’ın “Abelard ve Heloise” oyununu yönetti. Yine aynı yıl Tiyatro Stüdyosu bünyesinde T. Johnson’un yazmış olduğu “Histeri” oyununu sahneledi. Bu yıl Ankara Devlet Tiyatrosu’nda Zeynep Avcı’nın “Gılgamış” adlı oyununu, Adana Devlet Tiyatrosu’nda Anton Çehov’un “Ayı” adlı oyununu da sahneledi.
Anadolu seyircisinin tiyatro ile tanışmasını isteyen ve Diyarbakır’da Shakespeare oyunlarını sahneleyerek adeta Anadolu’da Shakespeare’i sevdiren isim olarak anıldı. 1997 yılında İzmit Şehir Tiyatrosu’nu kurdu ve Genel Sanat Yönetmeni olarak görev aldı. İzmit Şehir Tiyatrosu’nu kurduğu yıl bu kurumda yine Türk Tiyatrosu’nda bir ilke imza atarak W. Shakespeare’in “Hamlet” isimli oyununu tam metniyle sahneledir ve temsil tam 7 saat sürdü.
Akademi İstanbul’da da Sophokles’in “Antigone” adlı oyununu sahnelemiştir. 1998 yılında Aksanat Prodüksiyon Tiyatrosu’nda A. Stringberg’in “Alacaklılar” ;İzmit Şehir Tiyatrosu’nda Anton Çehov’un “Ayı” ; Akademi İstanbul’da J. Whiting’in “Şeytanlar” ; İstanbul Devlet Tiyatrosu’nda Edmond Rostand’ın “Cyrano de Bergerac” adlı oyunlarını sahneledi.
1999 yılında ise; Brian Friel’in “Molly S” oyununu Aksanat Prodüksiyon Tiyatrosu’nda, F. Garcia Lorca’nın “Bernarda Alba’nın Evi” oyununu ve Anton Çehov’un “Kısa Oyunlar” ını Akademi İstanbul’da, B. Marie Koltes’in “RobertoZucco” oyununu da İzmit Şehir Tiyatrosu’nda yönetti.
2000’de Geleneksel Türk Tiyatrosu’nun birçok öğesini içinde barındıran kendi yazdığı “Bin Varmış Hiç Yokmuş” isimli çocuk oyununu Akbank Çocuk Tiyatrosu’nda sahneledi. Aynı yıl 27 Mart Dünya Tiyatro gününde kendi rejisi olan dört farklı oyunu - R. Duncan “Abelard ve Heloise”, A. Stringberg “Alacaklılar,” Brian Friel “Molly S” Bilge Karasu “Sevilmek” - aynı gün sahneledi. Aynı yıl içerisinde Ankara Devlet Tiyatrosu’nda W. Shakespeare’in “III. Richard” oyununu, Akademi İstanbul’da Vaclav Havel’in “Bildirim” oyununu, İstanbul Devlet Tiyatrosu’nda Tuncer Cücenoğlu’nun “Şapka” oyununu, Oyun Atölyesi’nde de Tom Kempinski’nin “Ayrılış” oyununu sahneye koydu.
2001 yılında Tiyatro Kare’de Tuncer Cücenoğlu’nun “Neyzen” oyununu yönetti. Aynı yıl kurucusu olduğu İzmit Şehir Tiyatrosu’nda kendi oyunu olan “Bin Varmış Hiç Yokmuş” oyununu ve yine öncü kurucusu olduğu Aksanat Prodüksiyon Tiyatrosu’nda Jorge Goldenberg’in “M. Knepp” oyununu sahneledi. Bu oyunların yanı sıra İstanbul Devlet Tiyatrosu’nda İhsan Oktay Anar’ın farklı hikâyelerden oluşan “Efrasiyab’ın Hikâyeleri” oyununu ve Akademi İstanbul’da Max Aub’un “Örnek Suçlar” oyununu yönetti.
10 Ekim 2002 tarihinde Semaver Kumpanya’ yı kurdu. Genç ve hevesli oyuncuları etrafında topladı ve bir uygulama, üretim merkezi oluşturdu. Bu ekiple birlikte kendi yazmış olduğu “Nasrettin Hoca”, W. Shakespeare’in “Onikinci Gece”, Ferüdiddin-i Attar’ın “Kuşlar Meclisi”, Zeynep Avcı’nın “Memo’ nun Önlenemez Yükselişi” oyunlarını sahneledi.
Semaver Kumpanya’ nın kuruluşundan önce de Güngör Dilmen’in “Ben Anadolu” oyununu Antalya Devlet Tiyatrosu’nda, Behiç Ak’ın “Tek Kişilik Şehir” oyununu Aksanat Prodüksiyon Tiyatrosu’nda, Bernard Marie Koltes’in “Batı Rıhtımı” oyununu Akademi İstanbul’da, Anthony Horowitz’in “Ermişler ya da Günahkârlar” oyunu ile Zuhal Olcay’ın “Siyah Beyaz Dinleti” gösterisini Oyun Atölyesi’nde yönetti.
Rejilerinde doğu batı sentezini önemsedi ve hemen hemen her oyununda Anadolu’ya özgü motifleri kullandı. Geleneksel Türk Tiyatrosu’nun öğelerine de rejilerinde yer verdi. 2003 yılına Adana Devlet Tiyatrosu’nda Moliere’in “Cimri” oyununu yöneterek başladı. Aynı yıl bir opera sahneleme kararı aldı ve Semaver Kumpanya’ da Henry Purcell’in “Dido ve Eneas” operasını sahneledi. Ayrıca Moliere’in “Cimri” oyununu Akbank Çocuk Tiyatrosu’nda da sahneledi. Yine aynı yıl Semaver Kumpanya’ da Orhan Kemal’in “Murtaza” oyununu, İstanbul Devlet Tiyatrosu’nda Martin Crimp’ in “Kır” oyununu ve Aksanat Prodüksiyon Tiyatrosu’nda da Tankred Dorst’un “Fernando Krapp Bana Bir Mektup Yazmış” oyununu yönetti.
2004 yılında da çocuk operası olan Carl Orff’ un “Ay Operası” nı Akbank Çocuk Tiyatrosu’nda sahneledi. W. Shakespeare’in “Kuru Gürültü” oyununu Adana Devlet Tiyatrosu’nda, “Onikinci Gece” oyununu Trabzon Devlet Tiyatrosu’nda yönetti. Semaver Kumpanya’da da Cuma Boynukara’nın “Mim ile Zin” ve Enzo Cormann’ın “Diktat” oyunlarını sahneye taşıdı.
Işıl Kasapoğlu aynı yıl üretimine devam etti ve Oyun Atölyesi’nde Moliere’in “Cimri”, İstanbul Devlet Tiyatrosu’unda Anton Çehov’un “Çok Yaşa Komedi” oyunlarını ve Most Production’da Kurtçebe Turgul’un “Mucizeler Komedisi” müzikalini ünlü isimler ve kalabalık bir kadroyla sahneledi.
2005-2006 tiyatro sezonunda çalıştığı kurumlara yenilerini ekledi ve İş Sanat, Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu ve İzmir Devlet Tiyatrosu’nda oyunlar sahnelemeye devam etti. İş Sanat’ta yine çocuklara ve yetişkinlere yönelik Fransız besteci Camile St. Sense’in bestelediği ve Yaprak Sandalcı’nın sahneye uyarladığı “Hayvanlar Karnavalı” nı sahneledi. Kendi oyunu olan “Bin Varmış Hiç Yokmuş”u ve Philippe Blasband’ın “ Nathelie” oyununu Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu’nda, Civan Canova’nın “Düğün Şarkısı” oyununu da İzmir Devlet Tiyatrosu’nda yönetti.
Semaver Kumpanya’ da Irvine Welsh’ten “Trainspotting”i ve W. Shakespeare’den “Fırtına” yı yönetti. David Mamet’in “Ördek Muhabbetleri” ve HenningMankel’in “Antiloplar” oyunlarını Aksanat Prodüksiyon Tiyatrosu’nda, kendi oyunu olan “Masal İçinde Masal” oyununu da Akbank Çocuk Tiyatrosu’nda sahneledi.
Kariyeri boyunca belki de sayı olarak en fazla oyun yönettiği dönem 2007-2008 tiyatro sezonu oldu. Tam 10 adet oyuna rejisörlük yaptı. Semaver Kumpanya’ da, Sait Faik’in yazdığı ve Yavuz Pekman’ın sahneye uyarladığı “Semaver ve Kumpanya” yı, kendi kaleminden çıkan “Bin Varmış Hiç Yokmuş” u, Adel Hakim’in “İnfazcı” sını ve Bertold Brecht’in “Cesaret Ana ve Çocukları” nı sahneye koydu.
Bir sene önce çalışmaya başladığı İş Sanat’ta bu sefer Moussorsky’e ait Yaprak Sandalcı’ nın uyarladığı “Hayvanlar Karnavalı” nı ve Zeynep Avcı’nın “Peter Pan” ını sahneledi. İzmir Devlet Tiyatrosu’nda Sophokles’in “Elektra” oyununu, Diyarbakır Devlet Tiyatrosu’nda Moliere’in “Hastalık Hastası” ve yazarlığını kendi yaptığı “Dünyanın En Eski Zamanlarında” oyunlarını sahneledi. Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu’nda da Josane Balaska’nın yazdığı “Koca Bir Aşk Çığlığı” oyununu yönetti.
2008-2009 sezonunda yoğun yıllarının ardından temposunu biraz düşürmeye karar verdi. Devlet Tiyatroları’nda da mutlaka her sezon iki üç oyun sahneleyen Kasapoğlu bu sezonunda da ilk defa Van Devlet Tiyatrosu’nda Nazım Hikmet’in “Memleketimden İnsan Manzaraları” oyununu ve kendi oyunu olan “Dünyanın En Eski Zamanlarında” oyununu sahneledi. Adana Devlet Tiyatrosu’nda Willy Russel’in “Rita’nın Şarkısı” oyununa ve İş Sanat’ta kendine ait olan “Bilmelisin Ki” adlı çocuk oyununa rejisörlük yaptı.
Çocuk oyunlarına ve çocuklara olan hayranlığı kariyerine yön verdi. 2009-2010 sanat yılında Duşan Kovaceviç’in “Profesyonel” adlı oyununa İstanbul Devlet Tiyatrosu’nda rejisörlük yaptı. Ankara Devlet Tiyatrosu’nda Clive Staples Lewis’in “Narnia Günlükleri” oyununu, Konya Devlet Tiyatrosu’nda Civan Canova’nın “Prömiyer” oyununu sahneye koydu. Semaver Kumpanya’ da W. Shakespeare’in “Titus Andronicus” u ve İş Sanat’ta da Henrik Ibsen’in “Peer Gynt” ini yönetti.
2010-2011 yılında Yavuz Pekman’ın Anton Çehov’un kısa oyunlarını günümüze uyarladığı “Bir Tutam Hayat” adlı oyunu Semaver Kumpanya’da, Orhan Kemal’in “Murtaza” adlı oyununu da Sivas Devlet Tiyatrosu’nda sahneye koydu.
2011-2012 sezonunda “Murtaza” oyununu Adana Devlet Tiyatrosu’nda sahneledi. Antalya Devlet Tiyatrosu’nda Haldun Taner’in “Eşeğin Gölgesi,” Ankara Bilkent Tiyatrosu’nda da Bernard Marie Koltes’in “Batı Rıhtımı” oyunlarını sahneledi. İki yıl aradan sonra çocuk oyunu olarak tekrar İş Sanat bünyesinde Grimm Kardeşler’in Yavuz Pekman uyarlamasıyla “Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler” oyununu sahneledi.
2012-2013 sezonunda 31 kişilik kalabalık bir oyuncu kadrosuyla Ankara Devlet Tiyatrosu’nda adeta bir şölen havasında sahnelenen Edmond Rostand’ın Sabri Esad Siyavuşgil tarafından çevrilen “Cyrano de Bergerac” oyununu sergiledi.
2013-2014 sezonunda yenilikçi tiyatro anlayışına uygun bir oyun olan Tek kişilik “Hamlet”i sahneledi.
2014-2015 sezonunda Kasapoğlu Diyarbakır Devlet Tiyatrosu’nda eşzamanlı olarak üç oyun sahneledi. Orhan Kemal “Murtaza,” Enzo Cormann “Diktat,” W. Shakespeare “Hırçın Kız”. Sonrasında yine İş Sanat’ta “Keloğlan” oyununu sahneye aktardı. Bu yıldan sonra Işıl Kasapoğlu dinlenme evresine geçti ve daha az oyun yönetmeye başladı.
2015 yılında Bilkent Tiyatrosu’nda Eugene Ionesco’nun iki oyunu “Kel Kantocu” ve “Ders”, 2016 yılında Adana Devlet Tiyatrosu’nda Joe Penhall’ın “Silahlı Manzara” 2017 yılında Bilkent Tiyatrosu’nda Joseph Heller’in “Madde 22” adlı oyununu, Semaver Kumpanya’da “Semaver ve Kumpanya” yı, İstanbul Devlet Tiyatrosu’nda Sophokles’in “Elektra” oyununu, Erzurum Devlet Tiyatrosu’nda Moliere’e ait “Mösyö de Pourceaugnac” adlı oyunları yönetti.
39 yıllık yönetmenlik hayatına pek çok ödül sığdırdı ve oyun yönetmeye devam etmektedir.
Ödülleri:
1987 C. Goldoni “İki Efendinin Uşağı” Kültür Bakanlığı En İyi Yönetmen Ödülü
1990 Ponente Feneri Ankara Uluslararası Film Festivali Umut Veren Yeni Senaryo Yazarı Ödülü
1993 Aristophanes “Barış” Tiyatro Eleştirmenleri Birliği İstanbul Jürisi Ödülü
1994 W. Shakespeare “Venedik Taciri” Tiyatro Eleştirmenleri Birliği İstanbul Jürisi Ödülü
1995 W. Shakespeare “Kıssasa Kısas” Tiyatro Eleştirmenleri Birliği İstanbul Jürisi Ödülü
2000 Bilge Karasu “Sevilmek” Afife Jale Tiyatro Ödülleri- En İyi Yönetmen Ödülü
2000 Bilge Karasu “Sevilmek” Tiyatronline Seyirci Ödülleri En İyi Yönetmen Ödülü
2002 Behiç Ak “Tek Kişilik Şehir” Afife Jale Tiyatro Ödülleri- Cevat Fehmi Başkut Özel Ödülü ve Köksal Engür Afife Jale Tiyatro Ödülleri- Yılın En Başarılı Müzikal ya da Komedi Erkek Oyuncusu Ödülü
2003 Semaver Kumpanya Afife Jale Tiyatro Ödülleri- Tiyatroda Yeni Kuşak Özel Ödülü
2003 W. Shakespeare “Onikinci Gece” Altan Erbulak Tiyatro Ödülü
2017 Afife Jale Tiyatro Ödülleri – Muhsin Ertuğrul Özel Ödülü
Kaynak: Cenk Hakan Köksal, Tiyatro Yönetmeni Işıl Kasapoğlu’nun Reji Anlayışı Üzerine İnceleme, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Drama ve Oyunculuk Ana Sanat Dalı, Tiyatro Yönetmenliği Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
İLGİLİ ÖYKÜLER
