Müneccimbaşı Ahmet Dede
Türk din adamı, tarihçisi ve müzikçisi (Selanik 1631-Mekke 1702). Öğrenim görmek istediğinden baba mesleği çuhacılığı bırakıp, Selanik mevlevihanesi şeyhi Mehmet Efendi’ye kapılanarak mevlevi olan Müneccimbaşı Ahmet Dede, İstanbul’a gelerek (1665), Galata mevlevihanesi şeyhine kulluk yaptı. Döneminin ünlü bilim adamlarından mesnevi, hadis, usul dersleri aldı; mantık alanında çalıştırıp ve doğabilimlerini öğrendi; matematik ve gökbilim dersleri de alarak her alanda olgunlaşmaya çalıştı. Sarayda müneccimbaşılığa (1665) getirilip, padişah musahipliği payesini aldı. Mehmet IV tahttan indirilince görevinden alınıp, Kahire’ye sürüldü (Kasım 1687). Daha sonra Mekke’ye yerleşti.
Müneccimbaşı Ahmet Dede’nin en önemli yanı tarihçiliğidir. "Münnecimbaşı Tarihi" diye tanınan Cami üd-Düvel (Devletler Tarihi) adlı yapıtı, yetmişten çok kaynaktan yararlanılarak hazırlanmış (1684’e kadar olan olayları anlatır), Ahmet III döneminde bir kurul tarafından Türkçe’ye çevrilmiştir.
Öbür yapıtları: Letaifname (Latifeler Kitabı), Gayret ül-Beyan fi Dekaik-i Hm ül-Beyan (Beyan Biliminin İncelikleri Üstüne Geniş Açıklama), Risale fi’l-Kinaye ve’l Ta’riz (Kinaye ve Tariz Üstüne Risale), Risale fi Tahkik ül-Masdar (Mastarın İncelenmesi Üstüne Kitap), Feyz ül-Harem (Mekke ve Çevresinin Fazileti), Ta’likat ala Uklidis(Euk\e\des’e Ekler), Tuhfetjüh-Müminin (inananların Armağanı), Risale-i Musikiye.
