Yahya Han
Ağa Muhammed Yahya Han, 4 Şubat 1917de, İngiliz sömürgesindeki Hindistanın (şu anda Pakistan topraklarında yer alan) Punjab eyaletinin Chakwal ilinde doğdu. Colonel Brown Cambridge Okulunda okudu. Punjab Üniversitesinden mezun oldu. 1938de, Dehradundaki Hindistan Askerî Akademisinde görevlendirildi. II. Dünya Savaşına katıldı ve Haziran 1942de Mihver Devletlerince yakalandı. İtalyadaki bir esir kampına götürüldü. Oradan üçüncü denemesinde kaçmayı başardı.II. Dünya Savaşından sonra Pakistan ordusuna katıldı. Koloni yüzbaşısı oldu. Otuz dört yaşında tuğgeneral yapıldı. Pakistan ordususunu modernleştirmek isteyen Eyüb Han tarafından ordunun başına getirildi. Eyüb Hana, 1965teki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yardım etti. Aynı yıl Hindistanla yapılan savaşın komutanlığını yaptı. Fakat bu savaşta başarısız oldu. Buna rağmen Cumhurbaşkanı Eyüb Han tarafından korgeneral yapıldı. Mart 1966da Pakistan ordusunun başkomutanı oldu. Bu konumdayken, kendinden önce kornegeral olan Altaf Kadiri ve başkomutan Bahtiyar Ranayı görevinden etti. Yahya Han, başkomutan olduktan sonra Pakistan ordusunu yeniden düzenledi. Ordu tek bir karargâh üzerinden kumanda edilmeye başlandı. Pakistan, ordusuna yardım edilmesi için yönünü Çine çevirdi.
Eyüb Han, 1965te cumhurbaşkanı oldu. Ülkenin güneyinde sürmekte olan direniş 1969 Ocakında kitlesel bir nitelik kazandı. Direnişçilerle iletişime geçmesine rağmen başarılı olamayan Eyüp Han, iktidarı Mart 1969da Yahya Hana devretti. Yahya Han iktidar olur olmaz sıkıyönetim ilan etti. Bu problemlerden biri, etnik gerilimdi. Yirmi yıldır devam eden etnik çatışma neticesinde Puncabiler, Peştunlar ve Muhacirler Batı Pakistan bölgesinde, Bengal Müslümanları da Doğu Pakistan bölgesinde toplanmıştı. Yahya Hanın iktidarı ve sıkıyönetimi ülke problemlerini daha da derinleştirdi. Anayasa yürürlükten kaldırıldı, meclis dağıtıldı.
Yahya Han, 1970de ülke genelinde başkanlık seçimi yapılacağını ilan etti ve parlamenter demokrasiyi geri getirdi. Seçim yarışına girildi. Seçimleri Doğu Pakistanlı lider Şeyh Mucibur Rahmanın partisi kazandı. Böylelikle bu parti, ülkeyi yönetme hakkını da elde etti. Rahman başbakan oldu. Ama Pakistan Halklarının Partisi lideri Zülfikar Ali Butta, Rahmanın başbakanlığını kabul etmedi. Başbakan Rahman sıkıyönetimi kaldırdı.
Batı ve Doğu Pakistan bölgeleri iktidarda anlaşamamaktaydı. Rahman, önderliğindeki Doğu Pakistan Avami Birliği, özerklik için genel bir grev başlattı. Bu durum iç karışıklığa dönüştü ve Hindistanın 1971de dâhil olmasıyla Bangladeş Bağımsızlık Savaşı başlamış oldu. Yaşanan savaş sonrasında 1971de Batı Pakistan, Bangladeş adıyla bağımsızlığını ilan ederek Pakistandan ayrıldı.
Yahya Han 1979a kadar ev hapsinde kaldı. 19 Ağustos 1980de öldü.
İLGİLİ ÖYKÜLER
