Fahrelnisa Zeid
7 Ocak 1901'de, İstanbul'da ailesinin Büyükada'daki köşkünde doğdu. Şakir Paşa ailesi olarak anılan ve sanatçılar yetiştiren bu ailenin ortanca kızıdır. Edebiyatçı Cevat Şakir Kabaağaçlı’nın kardeşidir. Soyadını Kral 1. Faysal'ın kardeşi ve dönemin Irak büyükelçisi olan Emir Zeyd'le evlendikten sonra aldı. Modern üsluptaki bir ressam olarak tanındığı Fransa'da adını "Fahrelnisa" imlasıyla kullandı.
14 yaşında resme başladı, işgal yıllarında Sanay-i Nefise'nin ilk kadın öğrencileri arasında yer aldı. İlk evliliğini, Sanay-i Nefise'ye başladığı 1920 yılında, yazar İzzet Melih Devrim ile yaptı. Eşi ile beraber Avrupa kentlerine seyahat etme, yazar ve entelektüellerle tanışma fırsatı buldu. Bu evlilikten Nejat ve Şirin adında iki çocuğu oldu. Resim öğrenimini Paris'te Ranson Akademisi Stalbach Atölyesinde ve Türkiye'de Güzel Sanatlar Akademisi Namık İsmail atölyesinde sürdürdü.
İkinci evliliğini 1934 yılında, Irak'ın Ankara temsilcisi ve Irak Kralı I. Faysal'ın kardeşi olan Emir Zeid ile yaptı; bu evlilikten "Raad" adında bir oğlu oldu. Diplomat olan eşinin görevi nedeniyle Türkiye'den ayrıldı, resim kariyerini Avrupa'nın çeşitli kentlerinde sürdürdü. İlk kişisel sergisini 1944 yılında İstanbul'da kendi evinde açtı. Ertesi yıl yine kendi evinde ikinci bir sergi daha açtı. İlk yurt dışı sergisini ise 1947'de Londra'da (St George Galley) gerçekleştirdi. Bu ilk sergiyi Paris, New York, Brüksel gibi kentlerde açtığı sergiler izledi.
Geniş ebatta çalıştığı soyut resimleri ve çok renkli kompleks desenleri ile tanınmaktadır. Devasa boylarda tabloları izleyicinin ilgisi üzerinde hâkimiyet talep eden bir etkiye sahiptir. Eserleri uluslararası kurumlarda sergilendi.
1970 yılında eşinin ölümünden sonra 1976'da, oğlu Raad'ın yaşadığı Amman'a yerleşti. Bu kentte kendi adıyla anılan bir sanat enstitüsü kurdu. Son döneminde portreler üzerinde yoğunlaştı. Eserlerini son olarak 1988'de İstanbul'da, 1990'da Fransa ve Almanya'da sergiledi.
5 Eylül 1991'de vefat etti. Amman'da El Rağdan Sarayı Kraliyet Mezarlığı'na defnedildi.
Başlıca yapıtları:
Towards a Storm, Amman Türk Sefiresinin Portresi, Soyut Kompozisyon, Cehennemim (1950 İstanbul Modern), Aliye Berger'in Portresi, Mevleviler, Kerbela, Yılanlı Kadın.
İLGİLİ ÖYKÜLER
