Adid Lidinillah
Ondördüncü ve son Fatımi Halifesi olan Ebu Muhammed Abdullah, 1151’de Kahire’de doğdu. Onun dünyaya geldiği dönemde Mısır’da iktidar çekişmeleri yaşanıyordu. Esasında Bedrs el Cemali’den itibaren Mısır’ı vezirler yönetiyordu. Halife Faiz, çocuk denecek yaşta öldüğünde, Ebu Muhammed Abdullah 9 yaşında idi ve vezir İbn-i Ruzzik tarafından Adid Lidinillah lakabıyla halifelik koltuğuna oturtuldu. Vezir Ruzzik, sarayla akrabalık tesis etmek için aynı yıl kızını da halife Adid’e verdi. Kendi döneminde büyük memuriyetlerdeki görevleri altı ayla sınırlandırarak hiç kimsenin kendi otoritesine ortak olmasına izin vermeyen vezir Ruzzik, Halife Adid tarafından 1161 yılında öldürtüldü. Vezir Ruzzik’in öldürülmesi, Kahire sarayındaki iktidar çekişmesini iyice şiddetlendirdi. Devletin son 10 yılı vezir olmak isteyen valilerin birbirleriyle mücadeleleri ve haçlı ordularının saldırıları ile geçti. Mısır’daki kargaşaya müdahale eden ise, haçlı ordularına karşı verdiği mücadele ile bölgedeki nüfuzunu artıdan Şam Atabeki Nûreddin Zengi oldu. Nûreddin, Şam’da Esedüddin Şirkuh el Mansur komutasındaki bir orduyu hazırlayarak Kahire’ye gönderdi. Nureddin’in desteği ile Kahire’de asayişi sağlayan vezir Şaver, komutan Şîrkûh’tan Kahire’yi terk etmesini istedi. Bunun üzerine Şirkuh, önce Bilbîs’i ardından Mısır’ın doğudaki bütün şehirlerini ele geçirerek Fatımi Devlet yönetimini ele geçirme girişiminde bulundu. Bu durum, Fatımiler ile Nureddin Zengi’nin devleti arasındaki ilişkileri gerdi. Şâver, Nureddin Zengi’ye karşı Haçlılarla ittifak etme yoluna gitti. Fatımi Sarayının Haçlıların desteğine sığınması, hilal haçlı savaşına davetiye çıkarttı. Nureddin Zengi, hazırladığı ordu ile Mısır üzerine yürüdü ve vezir Şâver’i yakalatıp öldürttü. Komutanı Şîrkuh’u da 1169’da Fatımi Devletinin vezirliğine atadı. İki ay sonra Şirkuh’un vefat etmesi üzerine, Fatımi Sarayında vezirlik görevine Nureddin Zengi’nin yeğeni Selâhaddîn Eyyûbî getirildi. Selahaddin Eyyubi’nin vezirlik makamına atanmasıyla Fatımi Devletinde soft bir değişiklik oldu. Hutbeler Abbasi halifeleri adına okunmaya başlandı. Halife Adid Lidinillah’ın 1171 yılında vefat etmesi ile, Fatımi Devleti resmen tarihe karışmış oldu.
Kaynak: Fatimiler ve Fatimi Halifeleri, Hasan Yılmaz, Elips Kitap, Ankara, Şubat 2016.
İLGİLİ ÖYKÜLER
