II. Müstekfi
Tam adı el-Müstekfi Billah Ebu’r Rebi Süleyman b. El-Mütevekkil, künyesi Ebu’r Rebi’dir. Mütevekkil Alellah’ın halifelik gömleğini giyen üçüncü oğlu olmuştur. İkiz kardeşi Mu’tezid’in kendisini veliaht tayin etmesi ve 1441 yılında ölmesi üzerine hükümdar Zahir Çakmak tarafından halifelik görevine atanmıştır. Halifelik yaptığı dönemde, ülkede tarım ve ekonomi alanlarında bazı sıkıntılar baş göstermiştir. Bu yüzden Müstekfi Billah’ın, mezhep başkadıları ve halkla beraber duaya çıktığı olmuştur. Hatta bu merasimlere Müslümanların yanı sıra, Hristiyan ve Yahudi din adamları ve cemaatleri de İncil ve Tevratları ile hazır bulunarak kendi inançlarına göre dualar edip katılmışlardır. Duaya iştirak edenler sabah vakitlerinden akşam vakitlerine kadar çölde kalarak ibadetlerini sürdürmüşlerdir. Sultan halifenin bu dualara çıkmasını hususiyle dilemiştir. Örneğin Nil Nehri’nin taşma mevsiminde kabarmaması üzerine insanların talanından ve taarruzundan çekinen sultan, Müstekfi Billah bir miktar para verip Hazreti Muhammed’in kutsal emanetleriyle beraber Ravza Adası’na gitmesini istemiştir. Halife, sultanın isteğini yerine getirmiş ve bu adada onun verdiği parayı insanlara dağıtarak Nil nehri’nin yükselmesi için dua etmiştir. Halk da halifenin ve âlimlerin ettiği bu duaya iştirak etmiş, daha sonra Halife Müstekfi Billah’ın da katılımıyla Ravza Camisi’nde Cuma namazı kılınmıştır. Müstekfi Billah’ın döneminde baş gösteren bir diğer olay da veba salgınıdır. Bu salgınla birçok can kaybı yaşanmış, hatta Müstekfi Billah’ın oğlu ve kızı da vebaya yakalanarak hayatını kaybetmiştir. Müstekfi’nin halifelik belgesini babasının yazdığını zikreden Suyûti, onu övgüyle anar. Babası onun imamı olduğu için onun yanında büyüdüğünü, Ömer b. Abdülaziz’den sonra onun kadar dindar bir halifenin gelmediği inancında olduğunu bildirir. Ayrıca kardeşi Mutazıd Billah’ın onun hakkında “Büyüklüğümden beridir kardeşimde en ufak bir yanlışa dahi şahit olmadım.” dediğini söyler. Hakkında pek fazla bilgi olmasa da kaynaklarda halk arasına çıkmaktan sakındığı, zeki ve düzenli bir kişiliğe sahip olduğu Sultan Zahir Çakmak’ın kendisine çok değer verdiği bildirilmiştir; öyle ki sultan, 1451 yılında hastalıktan vefat eden Müstekfi Billah’ın cenazesine katılmış, kabristana kadar yürümüş, tabutunu taşımıştır. Müstekfi Billah 10 yıl halifelik yapmış, veliaht tayin etmemiştir.
Memlüklar ve Memlük Halifeleri, Hasan Yılmaz, Elips Kitap, Ankara, Ekim 2019.
İLGİLİ ÖYKÜLER
